متدولوژی یا روش شناسی چیست ؟

متدولوژی خط مشی های گام به گام موسسه ها و شرکتها است که برای تکمیل یک یا چند مرحله از مراحل چرخه تکاملی به کار گرفته میشود . هر متدولوژی تکنیکها و استانداردهای خاص خود را به چرخه تکاملی تحمیل میکند.

متدولوژی ، مجموعه ای از اصول کلی مربوط به روش ها است. که در هر وضعیت مشخص باید به یک روش خاص مناسب به آن وضعیت تبدیل شود. مجموعه ای از روال ها ، فنون ، ابزار و مستنداتی که توسعه دهنگان سیستم در تلاش برای پیاده سازی یک سیستم اطلاعاتی جدید، از آنها بهره می گیرند.

یک متدولوژی ، مرکب است از مراحلی که هر یک به نوبه خود از مراحل فرعی تشکیل شده اند. با کمک این مراحل ، توسعه دهندگان سیستم می توانند در هر مرحله ابزارها و روش های مناسب آن مرحله را انتخاب کرده و پروژه‌های توسعه سیستم ها ی اطلاعاتی را برنامه ریزی ، مدیریت ، کنترل و ارزیابی می کنند.
بر اساس مفاهیم و تئوری عمومی سیستمها نگرشی شکل می گیرد که نگرش یا رویکرد سیستمی نامیده می شود . از طرفی این نگرش یک طرز تفکر است و از طرف دیگر روشی برای برخورد با مسئله است که قابلیت استفاده در حل مسائل سازمانی را بخوبی داراست .

هر گاه این رویکرد در حل مسائل سازمانی و پروژه ها بویژه پروژه های فناوری اطلاعات به کار گرفته شود به عنوان روش کلی حل مسئله ، روش شناسی ، و مسائل روانشناختی نامیده میشود.و هرگاه که برای تحلیل ، طراحی ، بهبود سیستمهای اطلاعاتی مورد استفاده قرار گیرد به عنوان متدولوژی یا روش تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم نامیده میشود.

هر تعریفی که از متدولوژی داشته باشیم ،هر متدولوژی باید بتواند به سوالات زیر پاسخ دهد

· چگونه پروژه باید به مراحل فرعی تجزیه شود؟
· در هر مرحله چه اقدام های باید صورت گیرد؟
· در هر مرحله چه خروجی هایی باید تولید شود؟
· در چه زمانی و تحت چه شرایطی باید این وظایف انجام شوند؟
· چه محدودیت هایی باید اعمال شود؟
· چه کسانی باید درگیر شوند؟
· پروژه چگونه باید مدیریت و کنترل شود؟
· از چه ابزارهایی باید استفاده شود؟

بین رهیافت ، متدولوژی و روش چه تفاوتی وجود دارد ؟

رهیافت :  تاکید بر جنبه های خاصی از مسائل سیستم دارد. مانند رهیافت ساخت یافته ، کلاسیک ، سنتی
متدولوژی :  شامل مجموعه ای منسجم از روشها ، قواعد و اصول است. مانند متدولوژی SSADM YSM
روش :  یک طریق ، فن یا فرایند برای انجام عمل خاص است مانند DFD, DD

دلایل نیاز به متدولوژی

· افزایش هزینه های پروژه نسبت به سقف پیش بینی شده
· افزایش مدت انجام پروژه نسبت به زمان برنامه ریزی شده
· تولید سیستم هایی که نیاز واقعی کاربران را برآورده نمی کنند
· عدم توانایی در توسعه آتی و یا پشتیبانی مناسب سیستم
· حجم زیاد دوباره کاریها وفعالیت های موازی و ناهماهنگ
· عدم وجود ساختاری مناسب برای سازماندهی اطلاعات جمع آوری شده

هدف از به کار گیری متدولوژی ها

· طراحی و یا بهبود فرایند جریان اطلاعات در سیستم
· کاهش هزینه ها در بلند مدت
· راه اندازی سیستم هایی با حداکثر کارایی
· حداقل نیاز به تغییرات در کوتاه مدت

پی نوشت :

در فرآیندهای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات به مثابه یک پارادایم فکری که مخاطبین ، بزرگترین داوران آن به شمار می آیند در نظر داشتن و اهمیت دادن به متدولوژی میتواند منجر به اجرای صحیح و کاهش هزینه ها در این پارادایم گردد .